Een magische vlucht is het tweede boek van de Siciliaanse schrijfster Giovanna Giordano dat in het Nederlands is vertaald. Vorig jaar verscheen De geur van vrijheid, geschreven in 2021. De reacties daarop waren aanleiding om ook deze eerdere roman van haar te vertalen, uit de jaren negentig. Het is het verhaal van een 23-jarige Siciliaanse vlieger die in 1935 naar Eritrea en Abessinië (nu Ethiopië) wordt gestuurd. Hij moet daar geheime opdrachten uitvoeren, brengt de post rond, en bezorgt ook de oorlogsverklaring van Italië aan ‘negus’ (vorst) Haile Selassie.
‘De mug’, zoals hij wordt genoemd, beleeft daarbij allerlei avonturen, ontmoet bijzondere mensen en raakt bekoord door Afrika. Ondertussen ziet hij, meestal op afstand, want ook vanuit de lucht, de verschrikkingen van de oorlog. Eerst is dat het keiharde optreden van de Italianen – dictator Mussolini wil zijn droom van een imperium waarmaken. En later, als de Tweede Wereldoorlog is begonnen, is dat het ogenschijnlijke gemak waarmee Britse troepen de Italianen in Abessinië verslaan.
Wie is de schrijver
Giovanna Giordano (1961) is schrijver en journalist, geboren in Milaan, opgegroeid in het Sicilië waar haar ouders waren geboren, studie (kunst) in Florence. Nu woont en werkt ze weer in Sicilië. Ze had in de periode 1991-2004 vier romans geschreven, maar daarna bleef het lange tijd stil. Totdat in 2021 De geur van vrijheid uitkwam. Nadat dit boek was voorgedragen voor de prestigieuze Strega-prijs (niet gewonnen) en in verschillende landen is vertaald, herleefde de belangstelling voor eerdere boeken van haar.
Waar gaat Een magische vlucht over?
Eerst maar even wat het niet is. Het is geen oorlogsroman en nauwelijks een avonturenroman over een postbode met een vliegtuig. De oorlog is eerder het decor, de achtergrond. Af en toe vertelt vlieger Giulio Giamò over de verwoestende Italiaanse bommen, over de slachtingen waarvoor het Italiaanse leger verantwoordelijk is. Maar dit boek gaat meer over de magie van Afrika. Over curieuze ontmoetingen en machtige natuur. Over een melancholieke officier met een pratende pagagaai en een hofnar. De mensen die hij ontmoet, strooien met wijsheden, waardoor je soms het gevoel krijgt een verzameling aforismes te lezen.
Enkele citaten
Bijna alle Italianen waren verliefd geworden in Abessinië, en wie niet verliefd was op een vrouw, was gehypnotiseerd en leefde al dromend. Niet alleen de arme piloten, maar ook de aristocraten hadden de Afrikaanse ziekte gekregen. De hertog van Aosta was daar een van. Hij was lang en elegant, en wanneer hij door Gondar reed in het zadel van zijn witte paard zei hij vaak: ‘Ik voel Afrika nog voordat ik het zie, ik ruik zijn geur op kilometers afstand en het roert mijn bloed, het windt me op.’
Nokra was een klein eiland in de Rode Zee, tegenover de witte haven van Massawa, er groeide nog geen grasspriet en het was er warmer dan ijzer in het vuur. Op het gloeiendhete gesteente haalden duizend Abessijnen stenen weg, met de zweep geslagen door een groep Italiaanse soldaten. Af en toe viel een van de verdoemelingen om en werd hij, zonder pardon, in het water gegooid.
Geluk heeft duizend vormen, ongeluk heeft er net zoveel en een echt mens ervaart ze allemaal.’
‘Maar bestaat er ergens geluk?’
‘Zolang je er maar niet naar op zoek gaat.’
‘Is het leven een kwestie van toeval?’
‘Het is geen kwestie van toeval. Op een gegeven moment is er gewoon iets gebeurd.’
‘Is dat wat ons overkomt onvermijdelijk?’
‘De mens is een holle palmboomstam. Tegen die stam slaat de warme wind, de storm, en af en toe maakt een nachtegaal er een nest.’
‘Waarom ben ik levensmoe?’
‘Misschien hebben de mensen je vermoeid, mijn vriend.’
Je gaat altijd te vroeg dood en de dood van anderen overleef je altijd
Vrede is de droom van een dromer, oorlog is de geschiedenis van de mens
Volwassenheid is een worm die je enthousiasme aanvreet.
Wat vind ik ervan?
Ik moest wennen aan de stijl. Het boek is bijna onirisch – in de zin van dat het een droomwereld vol bijzondere en soms onwerkelijke, absurde en surrealistische situaties beschrijft. Mogelijk hebben de verhalen van Giordana’s grootvader, die voor het fascistische bewind in Abessinië zat, daarbij een rol gespeeld.
Het is vooral een verzameling schetsen en bespiegelingen, meestal verteld vanuit verwondering. Dat levert prachtige passages op, zoals over de ontmoeting van ‘de Mug’ met de kleine Haile Selassie. Het is geen reportage, geen kroniek, maar vooral een reeks gedachten van iemand die betoverd is door de magie van Afrika, door de mix van schoonheid, wreedheid, levenslust en wonderlijke mensen en plaatsen. Bij vlagen word je als lezer meetrokken door het enthousiasme van de verteller, op andere momenten krijg je zo veel wijsheden en steeds wisselende metaforen over je heen dat het wat moeilijk verteerbaar wordt.
Over dit boek
Giovanna Giordano – Een magische vlucht, 160 pagina’s, ISBN 9789028453081
Oorspronkelijke titel: Un volo magico
Vertaald door Miriam Bunnik en Mara Schepers
Uitgegeven door Wereldbibliotheek
Prijs 22,99, e-book 11,99
Ik besteed op dit blog regelmatig aandacht aan wat er verschijnt in Nederland aan vertaalde Italiaanse boeken en boeken over Italië. Eerdere recensies gingen over Mauro Corona – Het leven van Celio; Mario Giordano – Terra di Sicilia: de terugkeer van de patriarch; Gianfranco Calligarich – In de omhelzing van de rivier; Simonetta Agnello Hornby – Bittere koffie; Giovanna Giordano – De geur van de vrijheid; Elena Ferrante – In de marge; Mauro Corona – Als een steen in de stroom; Simona Lo Iacono – De albatros; Nicola Lagioia – Stad van de levenden; Paolo Cognetti – Het geluk van de wolf; Fik Meijer – De vele gezichten van Sicilië; Ilaria Tuti – Bloemen van steen; en Raffaella Romagnolo – Antonio’s oog. Zijn er andere thema’s waarover je hier graag zou lezen? Neem contact op