Dit is het levensverhaal van Celio: een Einzelgänger die zijn eigen plan trekt en wiens levensmotto in één zin valt samen te vatten: Gehoorzaam niemand, doe waar je zin in hebt en basta. Een man die de grootsheid en eenzaamheid van de bergen verkiest boven de leugens en hypocrisie van de mensen in zijn dorp. In veel opzichten een misantroop, maar wel iemand die rondjes geeft zodra hij weer wat heeft verdiend. Schrijver Mauro Corona vat zijn hoofdpersoon tegen het eind zo samen: ,,Onbewust filosoof, uiterst bekwaam handwerksman, scherpzinnig denker, sarcastische hekelaar van de onwetendheid, ontwikkeld en geniaal.” Maar ook iemand wiens geestkracht langzaam verdwijnt in de mist van alcoholisme. En die dagdroomt van een een schijnbegrafenis waarbij hij op een gegeven moment uit zijn kist zou stappen met een machinegeweer en iedereen neermaaien. Niet zozeer uit haat, maar omdat ze onoprechtheid zouden zijn.
Wie is schrijver Mauro Corona?
Ik herhaal hier wat ik eerder over hem schreef, in mijn recensie van Als een steen in de stroom:
Mauro Corona (1950) omschrijft zichzelf als een vrije geest. Hij is geboren in de bergen, en heel zijn leven staat in het teken daarvan. Het is, op verschillende manieren, doortrokken van liefde voor de beboste berghellingen en het hooggebergte. Na een moeilijke jeugd komt de weerbarstige Corona te werken in marmergroeven in het noordoosten. Hij krijgt enige bekendheid als beeldhouwer. Een paar stenen beelden, maar later gaat hij vooral met hout werken – zoals zijn grootvader. Op zijn site omschrijft hij zichzelf als ‘dichter van hout’. Tegelijkertijd beoefent hij zijn grote passie: alpinisme. Een aantal beklimmingen in het noordoosten van Italië draagt zijn naam.
Hij schrijft ook, zeker in de lange wintermaanden. Hij begint naam te maken nadat een vriend een aantal verhalen publiceert in een lokale krant. Daarna heeft hij een twintigtal romans en verhalenbundels gepubliceerd. Een groot deel daarvan speelt rond het dorpje waar hij is opgegroeid, Erto, en het gebied van de Valle del Vajont. In die vallei speelde zich in 1963 een tragedie af waarbij bijna tweeduizend doden vielen: een zware aardverschuiving belandde in een stuwmeer, waardoor een enorme watermassa over de dam van het stuwmeer heen sloeg en in de vallei daaronder alles verwoestte wat zij tegenkwam.
Op zijn blog schrijft Corona:
Mensen zijn alpinisten zonder het te weten. Ze moeten zich vasthouden aan iets om niet te vallen
En als hij zijn filosofie samenvat:
De bergen hebben me gegeven wat vrienden, vrouwen, ouders me niet hebben kunnen geven. Door de bergen voel ik me begrepen, gehoord, gezien. […] Het is het egoïsme van de mensen waardoor zij de dialoog met de aarde niet kunnen hervinden. We vergeten dat we dieren zijn die voorbijgaan, gasten van deze wereld
Waar gaat Het leven van Celio over
Het boek is opgezet als een verhaal over de vriendschap tussen een opgroeiende jongen en een tientallen jaren oudere man. Ze delen de liefde voor de bergen en hun verlangen om een eigen weg te gaan. Maar in feite is het een terugblik van Mauro Corona op zijn eigen leven. Celio en de jongen vallen in veel opzichten samen. Ze hebben een afwezige vader, een moeder die hen in de steek heeft gelaten. Als Corona Celio beschrijft, gaat het voor een groot deel over zichzelf.
Celio hecht zich nergens aan. Als hij iets kostbaars heeft, geeft hij het weg. Als hij geld heeft verdiend, gaat het op aan rondjes in de bar. Het interesseert hem niet. Waar het om gaat in het leven: ,,Eén maaltijd per dag en een liter wijn, en veel vrije tijd.” De drank, dat is in het verhaal op vierjarige leeftijd begonnen, als een boer Celio via een holle stengel wat wijn te drinken geeft. Maar het is ook een verdoving. ,,Bestaan was een inspanning waaraan hij probeerde te ontkomen met andere inspanningen: jagen, vissen, af en toe wat werken, bergen beklimmen, wandelen, klussen en lezen”, schrijft Corona. Ook hoog tussen de door hem bewonderde gemzen en de imposante bergen vindt Celio het geluk niet. Berusting, weemoed, kalmte, zeker. Maar geluk niet. Corona noemt het verhaal over zijn alter ego Celio ergens een ,,biografie van verdriet”.
Enkele citaten
Door niet te antwoorden kon hij de indruk wekken alles en iedereen te minachten. Niemand was een antwoord waard. Maar zo zat het niet. De desinteresse voor elk gesprek kwam voort uit pijn, droefheid en het opraken van de zin om te leven. […] Hij had al snel het vermoeden dat niets de moeite waard was en dat alles vroeg of laat zou instorten.
Celio ging zijn eigen gang. In het dorp was zijn vrijheid voor iedereen een grote ergernis. Een man die doet waar hij zin in heeft, vragen niet beantwoordt, van niemand afhankelijk is, femelaars, onderkruipers, geldverslaafden, vleiers en kwezels minacht, zo’n man is natuurlijk niet geliefd.
Hij lachte nooit als iedereen lachte. En niet uit arrogantie. Het was een manier om overal buiten te blijven, niet met de groep mee te doen. Hij wilde nadenken, begrijpen, analyseren. Hij zei dat samen alles gemakkelijk wordt, ook doen alsof je lacht. Samen stem je uiteindelijk in, met het gevaar van hypocrisie.
Af en toe discussieerden we over de menselijke soort. Hij hield er niet zo van, had weinig achting voor zijn gelijken. Niet dat hij zelf beter was, en dat zei hij ook. Was de achting voor de anderen gering, voor zichzelf was die nul. ‘Ik stel niets voor,’ zei hij. Maar hij bleef tenminste aan de rand van de samenleving, als een wolf aan de zoom van een open plek, zonder zich ergens mee te bemoeien.
Wat vind ik van Het leven van Celio?
Wie zoals ik van de bergen houdt, vindt er veel passages vol herkenning in – ook als je geen alpinist bent. Het ontzag voor grootse, majestueuze natuur. De uitdaging van een top. De stilte, de tijdloosheid. En wie positie kiest als buitenstaander, iemand die altijd tegen de stroom ingaat, zal zich kunnen identificeren met de tegendraadse Celio. Maar deze mogelijkheden voor herkenning maken het nog geen goede roman. Er is genoeg te genieten, Corona kan prachtig schrijven. Maar het boek mist structuur. Er zit veel herhaling in, te veel. Het boek heeft als opdracht op de eerste pagina: ‘Voor de heilige drinkers’. De roman leest als een verhaal van een man aan de bar die na het zoveelste glas wijn begint zijn levensverhaal te vertellen. Razend interessant en boeiend, in het begin. Maar je moet wel veel geduld hebben om tussen alle uitweidingen, herhalingen en sprongen heen en weer door de tijd de pareltjes te blijven zien.
Over Het leven van Celio
Het leven van Celio, 224 pagina’s, 9789028450776
Oorspronkelijke titel: L’ultimo sorso. Vita ci Celio
Vertaald door: Marieke van Laak
Uitgegeven door Wereldbibliotheek.
Prijs 22,99 (e-book 12,99)
Ik besteed op dit blog regelmatig aandacht aan wat er verschijnt in Nederland aan vertaalde Italiaanse boeken en boeken over Italië. Eerdere recensies gingen over Mario Giordano – Terra di Sicilia: de terugkeer van de patriarch; Gianfranco Calligarich – In de omhelzing van de rivier; Simonetta Agnello Hornby – Bittere koffie; Giovanna Giordano – De geur van de vrijheid; Elena Ferrante – In de marge; Mauro Corona – Als een steen in de stroom; Simona Lo Iacono – De albatros; Nicola Lagioia – Stad van de levenden; Paolo Cognetti – Het geluk van de wolf; Fik Meijer – De vele gezichten van Sicilië; Ilaria Tuti – Bloemen van steen; en Raffaella Romagnolo – Antonio’s oog. Zijn er andere thema’s waarover je hier graag zou lezen? Neem contact op