Hier waren veel mensen al bang voor. Is in Italië de aanval op homoseksuele ouders begonnen, nu rechts aan de macht is? In de stad Padua in ieder geval wel, vrezen Vanessa Finesso en Cristina Zambon, op de foto uit La Repubblica met hun dochter Vittoria. Het openbaar ministerie wil dat de geboorte-aktes worden gewijzigd van 33 kinderen met twee moeders. De niet-natuurlijke moeder moet van de akte worden gehaald en zou daarmee alle rechten van een ouder verliezen. In november staat de eerste rechtszaak hierover gepland.
De officier van justitie in Padua, Valeria Sanzari, liet deze week weten dat ze kiest voor een beperkte uitleg van de onduidelijke regels in Italië. Ze doet dat op basis van een circulaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken uit januari. Daarin vraagt de minister aan burgemeesters om baby’s van een lesbisch stel niet als een kind met twee ouders in te schrijven in de burgerlijke stand.
Ruimte
In de praktijk van de afgelopen jaren was er juist wat ruimte gekomen. Gebruik maken van kunstmatige bevruchting is in Italië alleen toegestaan aan heteroseksuele echtparen. Een aantal lesbische stellen heeft een uitweg gevonden: de behandeling gebeurt in het buitenland, op de geboorte-akte staan twee ouders, en als het kind is geboren proberen ze die akte over te schrijven naar Italië.
Zo’n aangifte kan niet zomaar. Hierover is de wet onduidelijk. Een eerste stap naar gedeeld ouderschap van twee moeders kwam in 2014, toen een kinderrechter het dubbele ouderschap mogelijk maakte nadat de partner van de vrouw die het kind had gebaard, het kind had geadopteerd.
In de jaren daarna besloten verschillende burgemeesters de bestaande regels ruim uit te leggen. Gebruikmakend van de ruimte die het ambt biedt, schreven ze ook kinderen van twee lesbische moeders in. Dat gebeurde onder andere in grote steden als Turijn, Rome, Milaan en Napels. En ook in het kleinere Padua, waar de linkse burgemeester vond dat je zulke kinderen niet moet discrimineren.
Geen rechten meer als ouder
Nu vrezen lesbische stellen in heel Italië dat er flinke stappen terug worden gezet. Als een ouder van de geboorte-akte wordt gehaald, verliest ze daarmee alle rechten. Ze mag dan zelfs niet meer alleen met het kind naar de kinderarts, of naar het ziekenhuis, of naar het buitenland, of toestemming geven voor een schoolreisje, en ga zo maar door. Bovendien raakt het kind soms een deel van de achternaam kwijt.
Voorstanders van de beperkte interpretatie van de wetten wijzen op recente uitspraken van het Hof van Cassatie, al gaan die zijdelings over dit dilemma. Ook zeggen ze dat de zogeheten stiefkindadoptie ook een goede mogelijkheid is. Vrouwen die dat hebben geprobeerd of gedaan, wijzen erop dat dit een omslachtige en tijdverslindende procedure is, waar allerlei instanties aan te pas komen. Daarmee is dat voor de meeste ouders geen reëel alternatief.
Onzekerheid
Het is geen regeringsbesluit, geen landelijke maatregel. Maar ze past wel in het veranderde klimaat. Premier Meloni en haar partijgenoten hebben vaak herhaald dat een gezin in hun ogen moet bestaan uit vader en moeder en, als dat kan, kinderen. De regeringspartijen hebben in maart in een Senaatscommissie de automatische overname van geboorte-aktes uit andere EU-landen geblokkeerd. De burgemeester van Milaan, die ook in Italië geboren kinderen van een lesbisch stel met twee ouders was gaan registeren, kreeg diezelfde maand te horen dat hij daarmee moet stoppen.
Tegenstanders beschuldigen de huidige machthebbers van homofobie. En duizenden Italiaanse gezinnen verkeren nu in onzekerheid: hoe gaat het verder onder dit kabinet?