´Italië is een verlangen’, zo luidt de titel van een grote fototentoonstelling in Rome. Het is een ambitieus motto, maar er zijn genoeg foto’s die die titel volledig waarmaken – zoals de foto hierboven van Capri. In de Scuderie del Quirinale, het museum tegenover het presidentiële paleis, zijn zo’n zeshonderd foto’s te zien die een periode van ruim anderhalve eeuw beslaan: van 1842 tot 2022. En wie niet in Rome is/kan zijn maar toch nieuwsgierig is, kijk naar de links onderaan dit blog.
In begeleidende teksten wordt gesuggereerd dat de tentoonstelling vooral over het Italiaanse landschap gaat, als een plaats waar natuur en cultuur vaak samengaan. Die vlag dekt de lading niet helemaal. Belangrijker als criterium voor de selectie was beschikbaarheid. De foto’s zijn gekozen uit de twee grote fotocollecties die in Italië bestaan.
De ene is de collectie van de Fondazione Alinari, met als basis de foto’s die de gebroeders Alinari uit Florence midden negentiende eeuw hebben gemaakt. De andere pijler onder deze expositie is het Museo di Fotografia Contemporanea in Milaan, dat, de naam zegt het al, minder ver teruggaat in het verleden.
Kaleidoscoop
Dat het landschapsetiket niet altijd goed past, doet weinig af aan het plezier op deze tentoonstelling. Zeker, er is veel strand, zee, hooggebergte te zien, door de jaren heen. Maar de foto’s gaan ook over economische en sociale verschuivingen. Urbanisatie. Infrastructuur. Technische experimenten. Veranderingen in het dagelijks leven. Het is een kaleidoscoop van al het bijzondere aan Italië.
Interessant vond ik ook de foto’s van de Duitse baron Wilhelm von Gloeden. Die was ik net tegengekomen, in de (aan te bevelen) roman Terra di Sicilia – ik schreef er eerder over op dit blog. Von Gloeden is een belangrijke bijfiguur in de roman: in Taormina was hij beroemd omdat hij graag jongetjes en jonge mannen naakt fotografeerde. Op de tentoonstelling kan je zien waaraan je dan moet denken.
Het is natuurlijk ondoenlijk om voor dit blog een verantwoorde keuze te maken uit die zeshonderd foto’s. Deze dan, van fotograaf, dichter en antropoloog Fosco Maraini?
Maar deze straatbeelden hieronder zijn ook mooi. Gemaakt door Luigi Ghirri, in de serie Modena 1973
Digitale exposities
Maar: vooral het museum uit Milaan heeft veel digitaal beschikbaar gemaakt op zijn website. Onder het kopje ‘digitale exposities’ zijn hele series te bekijken – je blijft er al snel een tijdje hangen. Ook de Algardi-stichting heeft veel foto’s digitaal beschikbaar gemaakt, iets minder strak geordend. De tentoonstelling in Rome duurt nog drie weken. Wie niet zelf wil kan gaan kijken, kan heel goed terecht bij de digitale exposities.
Praktische informatie
De Scuderie del Quirinale, tegenover het presidentiële paleis, zijn iedere dag open, van 10 tot 20 uur. Reserveren kan, hoeft niet. Informatie over de toegangsprijs (kortingen voor 30-, op sommige dagen voor 65+) op de website van het museum. De tentoonstelling is te zien tot en met 3 september.