Waarschijnlijk schaamde ze zich dood, de Italiaanse premier Giorgia Meloni, toen een Amerikaanse senator haar op haar bezoek aan Washington vroeg hoe het eigenlijk zit met die Italiaanse vlag: de tricolore. Waarom drie kleuren? Waarom rood wit groen? Ze wist het antwoord niet, en probeerde zich eruit te redden met: ,,Dat staat voor veel, veel dingen.”
Een inkoppertje voor haar critici, lijkt het. Meloni omschrijft zich graag als een patriot. Italië komt op de allereerste plaats. En dan weet zij niet waar de Italiaanse driekleur voor staat?
Maar ik zou niet graag ook maar één procent van de Italianen die het antwoord ook niet weten, een glaasje wijn hoeven aan te bieden. In alle berichten waarin enigszins besmuikt wordt bericht over de flater van Meloni, staat de goede oplossing. Die is te vinden op een speciale vlaggenpagina van het Quirinale, het presidentiële paleis. Die is ruim twintig jaar geleden bedacht door toenmalige president Ciampi, die de symbolen van Italië een impuls wilde geven – zodat iedereen ook weer de ronkende tekst van het volkslied ging leren.
Onafhankelijkheid
Ik vat samen wat op die website staat. De vorm was afgekeken van de Fransen. Het rood en het wit in de Italiaanse vlag verwijzen naar de kleuren in het oude wapen van Milaan (een rood kruis op een wit veld), terwijl groen sinds 1782 de kleur was van de Milanese burgergarde. Zo werd deze driekleur de vlag van de zogeheten Cispadaanse Republiek (RC), onder Napoleon onafhankelijk geworden van de vorsten die eeuwenlang de baas waren geweest in steden als Bologna en Reggio Emilio. Zo werd de driekleur een symbool van het streven naar onafhankelijkheid van buitenlandse overheersers. Toen Italië in 1861 een onafhankelijk land werd, was het logisch de kleuren over te nemen van de eerste onafhankelijke republiek op het Italiaanse schiereiland.
Er is nog meer over te vertellen, onder andere over de wapens in het wit van de vlag. Daar werd niet altijd dezelfde invulling aan gegeven. Pas in 1925 (Mussolini!) kwam er een standaard. In het algemeen stond het koninklijke wapen van het huis van Savoia in het wit, totdat Italië in 1946 een republiek werd.
Rood wit blauw
Maar wat nou als demissionair premier Rutte nog eens probeert achter het bureau van Biden te gaan zitten en dan de vraag krijgt hoe het zit met de Nederlandse driekleur? Een snelle zoektocht op internet levert geen helder antwoord op. Je komt veel tegen dat rood het volk zou symboliseren, wit de kerk en blauw de adel. Is dat zo? Op de site koninklijkhuis.nl staat het anders:
De eerste vermelding van de Nederlandse vlag dateert uit 1572. De kleuren van de vlag waren toen oranje-wit-blauw. Rond de 17e eeuw werd het oranje geleidelijk vervangen door rood. Het verhaal gaat dat het oranje op zee minder goed zichtbaar was.
Het wit en blauw waren afkomstig van de livreikleuren van het Prinsdom Orange. Het oranje was afgeleid van het Prinsdom Orange. Na de inval van de Fransen in het einde van de 18e eeuw werd de rood-wit-blauwe vlag gehandhaafd, maar werd de rode baan verfraaid met de afbeelding van een Nederlandse maagd met aan haar voeten een leeuw, in de ene hand een schild met de Romeinse fasces, in de andere een lans bekroond met de vrijheidshoed. Koning Lodewijk Napoleon (1806-1810) schafte de vrijheidsmaagd af en herstelde de oude driekleur.
Frankrijk, Duitsland, België.
En de Franse driekleur? Hier is het antwoord eenduidiger. Het staat onder andere op de website van het Elysée: Het wit verwijst naar de koning, het blauw en het rood waren de kleuren van de stad Parijs.
En nu we toch bezig zijn: het Duitse Schwarz-Rot-Gold? Op een regeringssite wordt ook een verband gelegd met het streven naar onafhankelijkheid, én met de vlag die onder Bismarck werd gebruikt door de scheepvaart. Weetje: pas in 1892 werd dit de officiële Duitse vlag.
Tot slot onze zuiderburen, met hun zwart-geel-rode vlag. Ik citeer een Belgische regeringssite:
De kleuren van de Belgische vlag zijn die van het wapenschild van het voormalige hertogdom Brabant. Het stelde een leeuw van goud (geel) voor, op achtergrond van sabel (zwart), geklauwd en getongd van keel (rood).