Italië is het eerste en tot nu toe enige EU-land dat zich heeft aangesloten bij het grote Chinese project voor een Nieuwe Zijderoute. In 2019 zag de toenmalige populistische regering in Rome hierin een grote kans voor Rome. Zij verwachtte dat Italiaanse bedrijven zouden kunnen profiteren van dit Chinese initiatief voor economische samenwerking en ontwikkeling, in het Engels het Belt and Road Initiative (BRI). De toen regerende Vijfsterrenbeweging wuifde bezwaren over afhankelijkheid van China weg. Maar nu bereidt Rome zich voor om, in lijn met de opstelling in andere Westerse hoofdsteden, duidelijk afstand te nemen van China.
Premier Meloni gaat vandaag in Washington op bezoek bij president Biden, en dit bezoek is mede mogelijk gemaakt door de belofte dat Italië over een paar maanden het Zijderoute-akkoord niet zal verlengen. Onder premier Draghi, aangetreden begin 2021, was de Italiaanse koers al gewijzigd. Rome heeft toen een vijftal keer overname van Italiaanse bedrijven door Chinese bedrijven tegengehouden. De regering-Meloni, sinds vorig najaar aan de macht, blokkeerde een Chinese poging om de baas te worden bij bandenfabrikant Pirelli.
Uitgesproken pro-atlantisch
Meloni’s bezoek aan Washington moet nog eens de uitsproken atlantische koers van haar regering onderstrepen. Die is ook zichtbaar in de bijna onvoorwaardelijke instemming met de NAVO-opstelling ten aanzien van Oekraïne. Bij het aantreden van haar kabinet werd hieraan getwijfeld. Maar Meloni is de baas, bondgenoot en Poetin-vriend Berlusconi is dood, en bondgenoot en Rusland-vriend Salvini zet in op andere thema’s.
Het memorandum over de Nieuwe Zijderoute dat in maart 2019 is getekend, heeft Italië economisch gezien niet veel opgeleverd. Toch is Rome niet gerust op de dreigende taal uit Beijing, dat opzegging van het akkoord gevolgen zal hebben. Dit schreef de Chinese Global Times:
Given that Italy’s economic performance is by no means outstanding, why not continue with a program that supports much-needed infrastructure and economic growth, such as the BRI? However, both Meloni and her predecessor, former prime minister Mario Draghi, have prioritized maintaining alignment with the aggressive, militaristic policies of the US over the economic interests of the country.
Garanties uit Brussel
Maar de koerswijziging van Italië, door Meloni al aangekondigd in haar campagne vorig jaar, is vergemakkelijkt doordat Brussel eerder dit jaar het zogeheten antidwanginstrument (ACI) heeft opgetuigd. Dat is bedoeld als een wapen tegen ,,economische intimidatie’’. Lees: Italië kan hulp uit Brussel verwachten als Chinese represailles tot grote economische schade leiden.
In zijn China-beleid schaart Italië zich weer duidelijker in het westerse kamp. In de relatie met de Europese Commissie is er nog genoeg te discussiëren. Meloni wil minder bemoeienis. Maar zij is een pragmatisch politicus, en realiseert zich dat Italië meer te winnen dan te verliezen heeft in een goede relatie met Brussel.