Volgende week maandag begint het Italiaanse parlement aan de stemrondes om een nieuwe president te kiezen. Inmiddels is voor iedereen wel duidelijk dat Silvio Berlusconi dit heel graag zou worden. Maar nu lijkt het erop dat zijn bondgenoot in het rechtse blok, Matteo Salvini van de rechts-populistische Lega Nord, die hoop de bodem in heeft geslagen.
Dit is het eerste van een reeks blogs in de aanloop naar de presidentsverkiezingen. Het Italiaanse parlement begint daar maandag aan, in een gezamenlijke zitting, één stemming per dag. In de eerste drie stemrondes is twee derde meerderheid nodig, daarna volstaat een absolute meerderheid.
Eigenlijk voer je daar geen campagne voor, als je president wilt worden in Italië. Het past niet zo bij de functie. Die is overwegend ceremonieel en vooral verbindend. Maar oud-premier Silvio Berlusconi, nu 85 jaar, heeft altijd al gevonden dat voor hem speciale regels gelden. Hij is al maanden bezig met een campagne om te proberen in het Quirinaal, het presidentiële paleis, te worden gekozen.
Officieel steunen zijn twee bondgenoten in het rechtse blok dat. Ze zijn groter, maar doen alsof Berlusconi, oprichter van de partij Forza Italia, de grand old man op rechts is. Daarom hebben Giorgia Meloni van Fratelli d’Italia (rechts-nationalistisch) en Matteo Salvini van de Lega Nord steeds gezegd dat Berlusconi hun kandidaat is. Ondanks alle bezwaren die tegen hem in te brengen zijn, bijvoorbeeld over veroordelingen wegens fraude.
Op zijn plaats gezet
Maar Matteo Salvini heeft maandag in zekere zin Berlusconi op zijn plaats gezet. Als een omstreden politicus van een partij die in de laatste peilingen blijft steken op ruim zeven procent, terwijl hij en Meloni met ieder tegen de 20 procent strijden om de eerste plaats op rechts – Meloni ligt al enige tijd vóór. Als een man op leeftijd ook: je moet ouder dan vijftig zijn in Italië om president te kunnen worden, maar er is nog nooit iemand van 85 jaar tot president gekozen.
Voordat we maandag gaan stemmen moet duidelijk zijn of Berlusconi überhaupt een kans maakt, zei Salvini. ,,Anders zal de Lega […] een voorstel doet dat overtuigend voor velen kan zijn, of misschien wel voor allemaal’’. Op een vraag van mij hierover in een gesprek dinsdagmorgen met buitenlandse journalist zei Marco Damilano, hoofdredacteur van het weekblad l’Espresso, dat dit een manier is om Berlusconi voor te houden dat hij niet voldoende steun heeft. En als Salvini het heeft over een overtuigende kandidaat, denken veel Italianen meteen aan Mario Draghi. Diens prestige als oud-president van de Europese Centrale Bank is alleen maar groter geworden sinds hij in februari vorig jaar premier werd.
Later deze week komen Berlusconi, Salvini en Meloni opnieuw bij elkaar om hun strategie te bespreken. Medewerkers van Berlusconi hebben maandag tegen Italiaanse media gezegd dat hij de meest gezaghebbende kandidaat op rechts blijft. Maar Salvini heeft duidelijk gemaakt dat hij vindt dat hij, en niet Berlusconi, de regie moet hebben over die strategie. Dat voedt het vermoeden dat hij op zoek is naar een elegante manier om Berlusconi op een zijspoor te zetten. (De foto, gemaakt door Ansa, is gemaakt in 2018)