De laatste dochter van Benito Mussolini is maandag overleden, stond in de krant. Hè? De meeste Italianen zullen niet geweten hebben dat er nog een dochter van de fascistische dictator in leven was. Ook haar naam wordt nauwelijks herkend. Elena Curti. Een van de buitenechtelijke kinderen van Mussolini. Op 99-jarige leeftijd overleden in haar huis in Acquapendente, in het noorden van de regio Lazio.
Uit Mussolini’s huwelijk met Rachele Guidi werden vijf kinderen geboren – de achterkleinkinderen Alessandra en Rachele zijn politiek actief. Hij heeft ook een reeks buitenechtelijke kinderen – hoeveel precies is onderwerp van debat onder historici. Zie bijvoorbeeld deze Italiaanse site.
Elena Curti was in ieder geval niet Mussolini’s eerste buitenechtelijke kind. Zij is geboren uit een relatie die in februari 1921 is begonnen. Haar moeder Angela, 22 jaar en net getrouwd, kwam met haar schoonvader bij Mussolini pleiten om hulp voor haar echtgenoot Bruno. Die zat in de gevangenis omdat hij als lid van fascistische knokploegen geweld had gebruikt. Na een interventie van Mussolini kwam Bruno vrij, maar de relatie ging door. Elena werd geboren op 19 oktober 1922, negen dagen vóór de mars op Rome waarmee Mussolini de macht greep.
Op afroep naar Rome
In zijn fenomenale boeken over Mussolini beschrijft Antonio Scurati hoe Angela Curti daarna min of meer op afroep vanuit haar woonplaats Milaan de trein naar Rome neemt.
In elk geval snelt Angela, telkens als Benito Mussolini haar opeist, verward, zwijmelend en dromerig naar het station en geeft ze zich aan beiden, aan de man en zijn mythe, zonder onderscheid te maken, met de openheid van een simpele ziel. In Milaan wacht de kleine Elena tot haar moeder van de reis terugkeert, om te kunnen zien hoe ze blij de koffers uitpakt, die telkens in alle haast zijn gevuld om in de armen van haar echte vader te vliegen. Alleen weet het meisje dit niet. Ook zij ziet overal de beeltenis van de Duce, maar voor haar is Mussolini de vader die ze nooit heeft ontmoet, die haar nooit bij de hand heeft gehouden, een vader die in haar bastaardgezichtje nooit zijn befaamde vlammende blik heeft herkend
Angela Curti heeft er nooit bij Mussolini op aangedrongen om zijn kind te erkennen. Ze heeft haar dochter pas zo’n twintig jaar later verteld wie haar echte vader was, zo vertelt Elena Curti in een boek uit 2003 over haar leven.
Mijn moeder vertelde het me plompverloren op een avond na het eten. Ik vroeg haar of Mussolini ervan wist. Ja, zeker, maar die had liever dat je het voorlopig niet weet, antwoordde ze. Vanaf die dag zat ik het me hele dagen voor de spiegel af te vragen met foto’s van de Duce en van mijn vader.
Republiek van Salò
Elena is daarna in de laatste jaren van zijn leven bij haar vader in de buurt gebleven, tijdens de zogeheten Republiek van Salò. Mussolini was in 1943 een stroman geworden van de Duitse bezettingsmacht in het noorden van Italië en zat met zijn fascistische kameraden in het stadje Salò, aan het Gardameer. Rome en het zuiden waren toen bevrijd.
Elena werkte als assistent van een fascistische voorman, ging elke donderdagmiddag bij haar echte vader op bezoek, en was als enige buitenechtelijke kind erbij toen Mussolini en zijn gevolg in april 1945 op de vlucht sloegen. Partizanen hielden de stoet tegen, vermoordden Mussolini en zijn minnares Claretta Petacci, en arresteerden de anderen. Na vijf maanden cel kwam Elena Curti op vrije voeten omdat haar moeder had uitgelegd dat zij alleen maar bij de stoet was omdat ze de dochter van Mussolini was.
Direct na de oorlog ging Elena Curti naar Spanje met haar man, luchtmachtofficier Enrico Miranda, die ook onder Mussolini had gediend, en zette daar een succesvolle meubelfabriek op. In tegenstelling tot sommige andere buitenechtelijke kinderen heeft ze lang de publiciteit vermeden. Pas na haar terugkeer in Italië, in het jaar 2000, is ze haar levensverhaal begonnen te vertellen. De titel van haar boek uit 2003: ,,De spijker met drie punten: stukjes herinneringen van de geheime dochter van de Duce.’’ Het is alleen nog tweedehands te vinden.